Liesbeth is 36 jaar, woont in Merelbeke en is mama van Ronja, 10 maanden jong en Tilda, 5 jaar. Ze is muzikante, pedagoge, maker en bezieler van Klankennest. Op het moment van de fotoshoot was Ronja ongeveer 6 maanden jong.
Hoe verloopt de borstvoeding tot nu toe?
Ondertussen geef ik geen borstvoeding meer, we zijn gestopt op zeven maanden. Nochtans had ik na de geboorte van Ronja eigenlijk de verwachting dat ik terug minstens twee jaar borstvoeding zou geven, zoals bij Tilda. Want dat was een heel goede ervaring. Ik heb daar enorm van genoten en ik vond het ook zo fijn om een peuter op vraag nog borstvoeding te kunnen geven. Ik vond dat heel verbindend. Heel fijne, intieme momentjes tussen je kind en jezelf. Dus ik dacht: ik ga dat terug zo doen.
Borstvoeding gaat in fasen, dat kan van week tot week anders lopen.
Zoals bij Tilda was de opstart van de borstvoeding niet zo makkelijk; de productie kwam niet vlot op gang. Na een paar weken hard werken, want zo voelde die borstvoeding in het begin aan, ging het goed. Ronja kon beter drinken en mijn productie kwam op peil. Na twee maanden echter viel het op dat Ronja een heel wakkere baby is. Een baby die altijd op elk geluid en op alles reageert rondom zich. Daardoor liet ze heel vaak los tijdens het voeden, wou ze altijd omkijken, zag je haar ogen naar alle kanten gaan,… ’t is een baby die zich moeilijk kon focussen op doordrinken. Dan kwamen we natuurlijk weer in de spiraal terecht dat de productie achteruit liep en dat zij niet genoeg melk binnen kreeg. En zij is en was ook een heel kleine, fijne, lichte baby dus natuurlijk wil je dat die kleine en fijne baby veel en goed drinkt maar dat was niet makkelijk. Maar goed, we zijn blijven doorzetten. Ik wist ook: borstvoeding gaat in fasen, dat kan van week tot week anders lopen omdat je kindje ook zo snel verandert als baby.
Rond vijf maanden is ze nog meer de borstvoeding beginnen afwijzen, en dan ben ik beginnen bijkolven om toch mijn productie op gang te houden. Dan gaf ik haar de gekolfde melk in een flesje en toen heeft ze eigenlijk ontdekt hoe gemakkelijk een flesje drinken is, en dat je vooral, wanneer je een flesje krijgt, je hoofd kan blijven ronddraaien om alles rondom je te zien. En dan is het natuurlijk nog meer fout gegaan voor de borstvoeding. Desondanks ben ik blijven volhouden. Ik was nog steeds vol goede moed en ben blijven kolven. Ik zette toen vooral in op de nachtvoedingen, wat heel vermoeiend was, maar dat waren de enige momenten dat ze mijn borsten leeg dronk.
Als ik durfde een borst boven halen dan duwde ze die gewoon weg en werd ze kwaad.
Op zeven maanden was het echt té lastig, dan dronk ze alleen nog maar ’s nachts, ze wou niet meer overdag. Als ik durfde een borst boven halen dan duwde ze die gewoon weg en werd ze kwaad. Ik dacht dan oké, we gaan ’s nachts blijven verder doen. Maar mijn productie was zodanig gedaald dat ik uiteindelijk op het einde van haar zeven maanden gestopt ben met borstvoeding geven. Omdat het een strijd was geworden en echt niet fijn meer was, zowel niet voor mezelf als voor mijn baby.
Borstvoeding is maar één aspect van het moederschap.
Als mensen mij nu vragen: "Geef je (nog) borstvoeding?", dan zeg ik ‘nee’, maar dan wil ik er altijd direct een hele uitleg bij geven van “het is niet hoe ik het wou, dit is niet mijn wens,… dat is mijn baby haar wens, en daarom is het oké…”. Ik wil mij dan verantwoorden om te zeggen dat ik daar niet zelf voor gekozen heb. Ik heb het daar zeker moeilijk mee gehad, en nog altijd een beetje. Maar goed. Het is oké hoe het gelopen is. Het past bij de persoonlijkheid van mijn baby. Zij heeft daar eigenlijk zelf voor gekozen. Het is geen externe factor die ons daartoe verplicht heeft en het is ook een geweldig gezonde baby. Borstvoeding is maar één aspect van het moederschap. Voor de rest loopt alles heel goed. We hebben een heel gezonde, vrolijke baby die super actief is. Klein, fijn en ongelooflijk ondernemend. Ze is bijna één jaar maar het zal niet lang meer duren voor ze stapt, ze is constant op ontdekking en heeft al een heel aantal eerste woordjes intussen. Dus als ik dan kijk naar mijn gezonde baby, dan denk ik ook: het is allemaal oké, elk kindje is anders.
Het beeld van de ontspannen moeder op café of in de natuur met de baby aan de borst, dat ken ik niet van bij Ronja.
Het borstvoedingsverhaal is anders gelopen dan ik gedacht had en dat is toch een beetje afscheid nemen. Ik spiegel mij soms aan foto’s die je ziet op Instagram, van The Breast Feed ook bijvoorbeeld: je ziet daar een relaxte mama, en die baby drinkt dan gewoon. Dat is een beeld dat ik niet ken van bij Ronja. Dat ging ook al van bij het begin van de borstvoeding niet. Ik moest altijd met Ronja op een apart plekje gaan zitten voor borstvoeding. Ik ben een hele periode, tussen vier en zeven maanden, in een donkere kamer gaan zitten zodat zij zich kon focussen op het drinken. Als ik dat niet deed, dan liet ze de hele tijd los. Dus ik heb allerlei manieren gezocht om haar toch te helpen focussen op het drinken. Maar dat is natuurlijk vermoeiend als je telkens apart moet zitten en alles overdag donker moet maken om borstvoeding te geven. Dus het beeld van de ontspannen moeder op café of in de natuur met de baby aan de borst, dat ken ik niet van bij Ronja. Ik had dat wel graag gewild, maar dat paste niet bij mijn kindje.
Je besliste toen om te stoppen met de borstvoeding, hoe heb je dat juist aangepakt?
Een aantal weken gaf ik enkel ’s nachts nog borstvoeding, en de dag dat ik besliste om te stoppen, heb ik het gewoon niet meer aangeboden ’s nachts. Want Ronja was al lang niet meer vragende partij. Daardoor was het helemaal niet moeilijk om te stoppen, zij sliep dan gewoon door en plots waren de nachten gemakkelijker.
Ik heb een periode bij gekolfd en rond vijf maanden ben ik gestart met poedermelk bij te geven. En nu nog steeds drinkt ze drie flesjes poedermelk per dag en ze drinkt het graag, maar het is poedermelk hé.
Heb je ooit overwogen om donormelk te geven?
Nee, ik voelde de noodzaak niet om die zoektocht te beginnen, omdat ze de eerste vier maanden wel voltijds gedronken heeft. Daardoor had ze wel tijdens de belangrijkste periode van borstvoeding bij mij gedronken.
Het valt mij op dat je zegt dat je je moest verantwoorden omdat je maar zo “kort” borstvoeding hebt gegeven, terwijl je vaker het omgekeerde hoort: geef jij “nog steeds” borstvoeding?
In de kring waarin ik vertoef, is het eigenlijk uitzonderlijk om een baby van tien maanden geen borstvoeding meer te geven. Ik heb een aantal goede vriendinnen rondom mij met baby’s van dezelfde leeftijd en dat steekt wel als wij dan samen zitten en die baby’s vragen naar de borst maar de mijne niet. Intussen is dat wel beter hoor. Maar ik had toch graag kunnen meedoen.
In de kring waarin ik vertoef, is het eigenlijk uitzonderlijk om een baby van tien maanden geen borstvoeding meer te geven.
Is er nog een wens voor een derde kindje?
(Lacht) Ik heb zelf nog altijd een heel sterke kinderwens, dus moest ik daar alleen over beslissen, dan zou ik het open laten. Maar praktisch gezien, als ik erover nadenk, is het toch wel een grote uitdaging om jonge kindjes in huis te hebben. Ook mentaal weegt het zwaar. Dan denk ik van oké, twee is toch genoeg.
En heeft hoe de borstvoeding met Ronja verlopen is, daar een invloed op?
Neen, dat niet. Het is mij nu ook heel duidelijk geworden, na mijn tweede kindje, dat elk kind helemaal anders is, en dat ook elk borstvoedingsverhaal bij elk kind helemaal anders zal zijn. Zoals elke bevalling en elke zwangerschap helemaal anders is.
Elk borstvoedingsverhaal bij elk kind zal helemaal anders zijn.
Zag je het ooit als een persoonlijk falen dat de borstvoeding zo moeizaam liep?
Ja. Ik heb het twee keer ervaren dat ik vlak na de bevalling het moeilijk had om echt rustig in mijn cocon te komen en blijven. En ik denk wel dat het had kunnen helpen bij de opstart van de borstvoeding om nog meer ontspannen te zijn, en geen bezoek te ontvangen. We hebben dat bij Ronja wel geprobeerd; het was rustiger en er was minder bezoek maar toch had het nog meer ontspannen kunnen zijn. Dus ergens heb ik wel gedacht van “dit had ik (nog) beter kunnen doen” maar ik heb echt wel mijn best gedaan dus ik neem mijzelf niks kwalijk.
Gaf je moeder jou borstvoeding?
Ik heb lang borstvoeding gekregen, ik weet niet meer exact hoe lang, maar ik denk zeker een jaar. En dat was in die tijd niet evident. Maar voor mijn mama was dat wel normaal. Mijn zus en ik hebben allebei lang borstvoeding gekregen en het liep ook goed.
En had dit een invloed op je eigen borstvoedingservaring?
Neen, dat stond daar los van, maar het is uiteraard wel fijn dat je van je ouders weet dat ze dat normaal vinden. Ik heb ook borstvoeding gegeven bij mijn ouders en die moedigen dat volledig aan en vinden dat ook normaal.
Hoe kijk je naar je borsten? En is die blik veranderd sinds je borstvoeding geeft?
Ja, ik heb altijd kleine borsten gehad. En ik had mij bij Tilda wat zorgen gemaakt of ik voldoende melk zou hebben, maar intussen weet ik dat daar geen invloed van is. Ik heb nooit problemen met mijn borsten gehad en door borstvoeding te geven is er alleen maar meer respect en liefde naar mijn vrouwenlichaam gegroeid. Gelijk hoe je borsten eruit zien, het is zo prachtig dat we daar onze kinderen mee kunnen voeden. En dat heeft de relatie met mijn lichaam versterkt. En je borsten veranderen van vorm, ook je tepels, maar ik heb dat alleen maar als iets moois ervaren.
Gelijk hoe je borsten eruit zien, het is zo prachtig dat we daar onze kinderen mee kunnen voeden.
Moest er een toekomstige mama naast jou zitten, welk advies zou je haar geven?
Probeer geen verwachtingen te hebben en laat je volop helpen door bijvoorbeeld de vroedvrouwen. Maar vooral is het belangrijk om open te staan en te accepteren welk kindje je krijgt en dat dit altijd een ander verhaal kan zijn, en dat je alleen maar je best kan doen. En ontspannen, ’t is een cliché maar echt ontspannen helpt…
Ik vind het ook gewoonweg interessant voor dit project en voor andere vrouwen om te laten zien dat het niet altijd zo gezellig en ontspannen loopt. Daarom wou ik heel graag mijn verhaal doen.
Herinner je je een grappig moment tijdens het voeden?
Ja, tijdens de fotoshoot (lacht)! Omdat ik voorspeld had hoe die ging verlopen. Ik wist dat Ronja gewoon naar jou zou willen kijken in plaats van rustig aan de borst drinken. Dus dat vond ik wel grappig. Die foto illustreert eigenlijk het hele verhaal. Het is helemaal hoe Ronja is en hoe onze borstvoeding verlopen is.
Welke rol speelt jouw partner in het verloop van de borstvoeding?
Ik heb daar enorm veel steun van gekregen. Jeroen heeft mij vooral geholpen in het accepteren van de situatie want ik was al een tijdje een gevecht aan het aangaan van “ze moet drinken”. Jeroen was er dan om te zeggen dat "moeten" geen zin heeft, dat die stress daarrond niks helpt. Ronja zou wel bepalen hoe het loopt. En dat vond ik heel waardevol.
Is er verder nog iets dat je kwijt wilt, dat je hiervoor niet kon delen?
Toen Tilda, mijn eerste dochtertje, 2-3 jaar was, en we zaten in bad, dan wou die zo wel nog eens proberen drinken toen ze mijn tepels zag. Zij maakte nog echt die connectie. Terwijl Ronja die connectie met drinken helemaal niet maakt. En dat is wel opvallend anders.
Hoe praten jullie thuis over borstvoeding geven?
Wij hebben geen speciale termen, wij praten gewoon over borsten en borstvoeding geven.
Wil je ook graag jouw borstvoedingsverhaal in woord en beeld laten vastleggen? Boek dan een fotoshoot met Josefien